Największe i najbardziej znane bułgarskie monastyry to: Monastyr Rylski, Monastyr Baczkowski i Monastyr Trojański. Wszystkie są bardzo stare i leżą w górach, w przepięknych zakątkach kraju. Warto zobaczyć te trzy zabytki, gdyż są one niepowtarzalne i z pewnością porażają swym klimatem i pięknem.
Baczkowski Monastyr to drugi co do wielkości monastyr w Bułgarii. Znajduje się 10 km na wschód od Asenowgradu. Położony jest wśród przepięknych szczytów Rodposkich gór. Z dwóch stron alei prowadzącej do Monastyru mieszczą się malutkie sklepiki, kramy i knajpki. Można w nich zakupić rzadkie zioła, domowej roboty wypieki, słodkości, przetwory, kozie i krowie mleko, sery domowej roboty, także rodoposkie wyroby z wełny i futra. Jest to nie lada gratka dla turystów, by zaopatrzyć się w te bułgarskie specjały.
Monastyr Baczkowski powstał w 1083 roku, został stworzony przez Goergiego Bakyriani (Pakupian) – Armeńczyka. W końcu XI wieku utworzona została w nim szkoła zwana Patriconską. Monastyr był odnawiany w XVI i XVII wieku, a w 1604 roku została zbudowana teraźniejsza główna cerkiew po wezwaniem „Św. Bogurodzicy”. W latach 30-tych XX wieku odkryto w monastyrze 252 stare księgi i 103 rękopisy, o szczególnym znaczeniu dla historii kraju i historii języka. Do naszych czasów zachowała się dwupoziomowa kostnica, która znajduje się ok. 300 metrów od teraźniejszego Monastyru. Kostnica zachwyca swoimi starami malowidłami ściennymi. Duża cześć odwiedzających Monastyr jest zachwycona również wspaniałą ikoną Bogorodzica – Umilenie z 1310 roku, uważa się ją za cudowną ikonę. Oprócz głównej cerkwi Monastyru na terenie kompleksu znajdują się jeszcze dwie cerkwie – „Św. Archanioła z XII –XIV wieku i Św. Mikołaja
(1834-1837).
Trzeci co do wielkości to Trojański Monastyr. Znajduje się on w górach Starej Płaniny, ok. 120 km od Płowdiwu. Kompleks jest położony w malowniczym miejscu, otoczony jest przez wzgórza. W centralnym miejscu mieści się stara cerkiew. A w jej środku przepiękny ikonostas oraz interesujące malowidła ścienne. Cerkiew jest otoczona zabudową monastyru, na dwóch piętrach mieszczą się cele mnisie, a także muzeum, w skład którego wchodzi pokój-skrytka, gdzie ukrywał się jeden z przywódców walk narodowo-wyzwoleńczych Bułgarii. Mieści się tam także pokój, w którym nocował car Borys II. Monastyr posiada wspaniałe zbiory przedmiotów sakralnych, ksiąg i rękopisów. Cały kompleks jest pięknie utrzymany, dużo tam drewnianych budowli, piękne kwiaty dookoła i cudowny klimat.
A największym monastyrem w Bułgarii jest Monastyr Rylski. Ulokowany jest on w górach Riła, wysoko, wśród lasów. Ale o tym Monastyrze powinniśmy opowiedzieć sobie zupełnie osobno.
