GoEuro poprosiło o wypowiedź na temat kolejowych podróży osób niepełnosprawnych niezwykłą osobę, która podzieliła się z nami zarówno cennymi wskazówkami, jak i własnym, praktycznym doświadczeniem. Małgorzata Kowalewicz, współautorka bloga „Robimy podróże na dwóch nogach i czterech kołach”, podróżuje ze swoim niepełnosprawnym mężem i wspólnie z nim czerpie z tego wiele radości. W poniższym tekście opowie, na co zwrócić uwagę przy planowaniu przejazdu pociągiem z osobą niepełnosprawną.
Małgorzata Kowalewicz dla GoEuro: Czy realne jest podróżowanie pociągiem przez osobę niepełnosprawną? Zdecydowanie tak. Czy jest proste? Nie do końca. Rzeczywistość, nie tylko naszego kraju, każe się niejednokrotnie mierzyć z barierami trudnymi do pokonania.
Od czego zacząć swoją podróż pociągiem?
Kwestię podróżowania koleją przez osoby niepełnosprawne reguluje między innymi Rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym, które mówi o tym, że z kolejowych usług pasażerskich powinni móc korzystać wszyscy obywatele, w tym osoby niepełnosprawne czy starsze. Ta możliwość powinna mieć stopień porównywalny do komfortu, w jakim podróżuje osoba pełnosprawna.
Szczególną wagę rozporządzenie przykłada do informowania osób niepełnosprawnych o dostępności do taboru kolejowego, przewozów i wyposażenia pociągów. W przypadku osób z niepełnosprawnością sensoryczną zaleca się w miarę potrzeby korzystanie z systemów informacji głosowej i audiowizualnej. Ponadto osoby niepełnosprawne powinny mieć możliwość zakupu biletu w pociągu bez ponoszenia dodatkowych opłat.
Wygląda to naprawdę nieźle, ale w praktyce istnieje możliwość zwolnienia państw członkowskich Unii Europejskiej z tego zapisu na pewien czas, do momentu przeprowadzenia niezbędnych modernizacji w zakresie świadczenia usług kolejowych, co powoduje przeróżny stan dostosowania w poszczególnych krajach świata. Dlatego ważnym aspektem podróży pociągiem staje się kontakt z przewoźnikiem i konkretnym dworcem kolejowym, który przyjdzie nam odwiedzić w swojej podróży. Coraz więcej nowo powstających dworców i zakupionych taborów uwzględnia potrzeby osób niepełnosprawnych i to pokrzepiająca wiadomość dla wszystkich, którzy zamierzają odbyć swoją wielką podróż koleją.
Kup bilet informując przewoźnika, że jesteś osobą niepełnosprawną
Kiedy postanowimy, że najlepszym dla nas środkiem komunikacji będzie pociąg, należy kupić odpowiedni bilet. Niezależnie od tego czy kupimy go przez Internet, czy też osobiście w kasie na dworcu, bezwzględnie należy poinformować przewoźnika na minimum 48 godzin przed planowaną podróżą o naszej niepełnosprawności i szczegółowo wyjaśnić, jaki zakres dostosowania będzie nam potrzebny. Można tego dokonać, dzwoniąc na podany na stronie przewoźnika numer telefonu lub też poprzez formularz kontaktowy na stronie internetowej czy też podczas zakupu biletu w kasie biletowej.
Osoba niepełnosprawna powinna podać następujące informacje: datę podróży, stację początkową i końcową, ewentualnie stację przesiadkową, godzinę odjazdu i przyjazdu, imię i nazwisko podróżnego wraz z telefonem kontaktowym, w miarę możliwości numer wagonu i miejsca. Jeżeli podróż przebiega z przesiadkami, można określić również, na których stacjach potrzebna będzie pomoc. Bardzo ważnym jest też podanie stopnia niepełnosprawności, towarzysza podróży (jeżeli taki z nami jedzie) oraz wszelkich istotnych informacji, jak chociażby ta, czy wózek inwalidzki się składa czy nie, czy posiadamy bagaż itp.
To, co bezwzględnie polecam, to kontakt z przewoźnikiem i obsługą dworca, celem uniknięcia niepotrzebnych, nieprzyjemnych niespodzianek. Dajmy szansę osobom odpowiedzialnym za podróż, odpowiednio przygotować się do udzielenia nam pomocy. Na koniec pamiętajcie, by na dworzec nie przybyć na ostatnią chwilę. Zaleca się stawienie na dworcu na minimum 30 minut przed planowanym odjazdem naszego pociągu, aby móc spokojnie dotrzeć do miejsca spotkania z pracownikami odpowiedzialnymi za nasz transport na peron.
Dowiedź się, jakie udogodnienia dla niepełnosprawnych posiada dworzec kolejowy
Dworce kolejowe i poziom ich dostosowania to temat rzeka. W wielkim skrócie jednak polecam kontakt z konkretnym miejscem celem doinformowania, w jaki sposób i czy w ogóle jest dana stacja dostosowana do potrzeb konkretnej niepełnosprawności. Innego poziomu dostosowania wymaga osoba niewidoma czy niesłysząca, a innego człowiek poruszający się na wózku inwalidzkim.
Czasami, pomimo występowania wind czy platform przychodowych, okazuje się, że dostanie się na dworzec nie jest możliwe z powodu awarii i zachodzi konieczność zmiany dworca, z którego wyruszymy (jeżeli jest taka możliwość). Dlatego tak ważnym punktem planowania podróży jest kontakt z pracownikami dworca i ustalenie stopnia jego dostosowania z tak zwanej pierwszej ręki.
By nie było tak pesymistycznie, coraz więcej dworców kolejowych wprowadza usługę odebrania pasażera z taksówki czy przystanku znajdującego się przy konkretnej stacji, a za naszą podróż na peron odpowiadają pracownicy dworca kolejowego lub ochrony, z którymi spotkać można się w miejscu oznaczonym specjalnym znakiem. Mało tego, na stronach przewoźników znajdziemy listę dworców, na których świadczona jest taka usługa wraz z peronami i przejściami podziemnymi.
Zapytaj, na jakie udogodnienia możesz liczyć
Zacznę od samego wejścia do pociągu. Należy pamiętać o tym, że za dostanie się do wnętrza pociągu przez osobę niepełnosprawną nie odpowiada obsługa dworca kolejowego, a drużyna konduktorska danego pociągu. Reasumując, obowiązek ten ciąży na przewoźniku, stąd też konieczność poinformowania przez osobę niepełnosprawną o podróży na minimum 48 godzin przed jej rozpoczęciem, aby przewoźnik mógł dostosować skład pociągu oraz drużynę konduktorską.
Osoby niepełnosprawne ruchowo potrzebują najwięcej pomocy i najtrudniej jest im odbyć podróż pociągiem ze względów technicznych, więc od nich rozpocznę. Do wnętrza pociągu dostać się można z użyciem specjalnej platformy dźwigowej, windy lub, jak w przypadku polskiego Pendolino, rampą najazdową. Nowością są specjalne krzesełka transportowe, w które wyposaża swoje pociągi na przykład PKP Intercity. Dzięki temu rozwiązaniu nie tylko osoby na wózkach mają ułatwione dostanie się do wnętrza pociągu. Drużyny konduktorskie niektórych pociągów ponadto przechodzą specjalne przeszkolenie z asystowania osobom z niepełnosprawnościami tak, aby jak najlepiej spełnić oczekiwania podróżującego niepełnosprawnego. Jest to godna pochwały inicjatywa.
We wnętrzu pociągu jednakże czekać nas mogą różne warunki podróży. Sytuacja wygląda dość dobrze w pociągach typu Express czy Intercity, których coraz więcej jest dostosowanych do potrzeb podróżującego niepełnosprawnego. W nowych pociągach standardem są specjalne miejsca dla pasażerów poruszających się na wózkach, duże, dostosowane toalety, windy i podjazdy ułatwiające wejście na pokład pociągu. Mało tego, uwzględniając potrzeby osób niesłyszących czy niewidomych i niedowidzących, składy wyposażane są w nowoczesny system informacji głosowej, wizualnej, czy oznaczeniach w alfabecie Braille’a.
W pociągach bez przedziałów sytuacja jest również znośna z racji na większą przestrzeń. Często też do składu pociągu dołączany jest specjalny wagon, który oferuje udogodnienia dla osób niepełnosprawnych. Inaczej ma się sytuacja w pociągach z przedziałami starszej generacji, w których korytarz w wagonie nie pozwala osobie na wózku dostać się dalej niż do poziomu toalety w wagonie i tym samym czeka ją podróż w warunkach dalekich od komfortowych. Z tym niestety należy się liczyć wybierając pociąg, jako środek lokomocji.
5 rzeczy, o których osoba niepełnosprawna powinna pamiętać!
- 1. Przed zakupem biletu skontaktujcie się z dworcem kolejowym i spytajcie o jego dostępność do Waszych potrzeb.
- 2. Po zakupie biletu na minimum 48 godzin przed podrożą poinformujcie przewoźnika o swojej niepełnosprawności.
- 3. Zawsze dokładnie wyjaśniajcie, jakich udogodnień potrzebujecie.
- 4. Na dworcu kolejowym stawcie się minimum 30 minut przed planowanym odjazdem pociągu.
- 5. Kupując bilet w pociągu, nie poniesiecie dodatkowej opłaty za jego wystawienie.
Podsumowując niniejszy artykuł: podróż pociągiem jeszcze nie jest ideałem, ale przy odpowiednim jej zorganizowaniu, jest możliwa do odbycia w coraz lepszych warunkach. Coraz więcej dworców się modernizuje, nie zapominając o tej części naszego społeczeństwa, która potrzebuje asysty w podróży koleją. Ponadto zwiększa się poziom świadomości o konieczności dostosowania pociągów i dworców tak, aby niepełnosprawny nie był człowiekiem drugiej kategorii i mógł cieszyć się podróżowaniem i to jest niewątpliwie optymistyczna perspektywa.
Każdy niepełnosprawny musi wszakże pamiętać o komunikowaniu swoich potrzeb i przestrzeganiu obowiązujących w aspekcie podróżowania pociągiem wytycznych. Stąd też moja rada: dajcie szansę innym ułatwić Wam podróż, informując ich wprost, czego potrzebujecie i dając szansę (w miarę możliwości oczywiście) na ułatwienie Waszej podróży po szynach. Wtedy podróż pociągiem może stać się prawdziwą przyjemnością.
Ufam, iż powyższy artykuł nakreślił specyfikę podróżowania pociągiem przez osoby z niepełnosprawnościami i pozwoli odbyć Wam niezapomnianą podróż koleją.
